Soorten Champagne - een uitgebreide gids voor elke Champagne liefhebber

De meeste mensen weten wat champagne is en hoe ervan te genieten, maar kenners weten dat er verschillende soorten champagne zijn, elk met hun eigen kenmerken en smaakvariaties. Al deze champagnes worden volgens de officiële Champagnemethode (of méthode champenoise) gemaakt en komen uit de Champagnestreek van Frankrijk. Champagne is in essentie een mousserende wijn, een van de beroemdste wijnen ter wereld. Het maken ervan is complex en dat is ook wat Champagne zijn bijzondere karakter geeft.

De traditionele methode omvat het distilleren van druiven tot stille wijn, waarna een tweede distillatieproces plaatsvindt na het toevoegen van gist en suiker aan de wijn. Hierdoor ontstaat koolstofdioxide en droesem. De droesem, die bestaat uit achtergebleven gist, wordt vervolgens uit de flessen verwijderd en vervangen door een oplossing van wijn en suiker.

Het hele proces duurt enkele maanden tot enkele jaren, wat de reden is voor de hoge prijs van Champagne. Bovendien wordt deze geliefde drank alleen in een bepaalde regio van Noord-Frankrijk en uitsluitend van specifieke druivensoorten uit die regio gemaakt, wat bijdraagt aan de uniciteit. Het eindresultaat, afhankelijk van al die soorten druiven, de hoeveelheid toegevoegde suiker, de producenten en hun subtiele verschillen in het productieproces, is een van de verschillende mogelijke soorten Champagne.

De schilderachtige Champagnestreek van Frankrijk is de thuisbasis van 324 charmante dorpjes, die elk bijdragen aan de uitzonderlijke reputatie van de streek voor het produceren van mousserende wijnen van wereldklasse. Deze mooie dorpjes en hun wijngaarden zijn ingedeeld in drie vooraanstaande categorieën: Grand Cru, Premier Cru en Autre Cru.

Autre Cru betekent 'andere crus' en is Champagne gemaakt van druiven uit andere regio'sdan de Premier en Grand Cru hieronder. Zoals de naam al aangeeft, is het de minst gewaardeerde regio, maar dat betekent niet dat de Champagne die uit deze wijngaarden wordt geproduceerd niet goed zal zijn. De classificatiescore voor Autre Cru ligt rond de 80% tot 89%, onder de Grand en Premier Cru. Soms is de druivenproductie in deze Autre Cru wijngaarden beter dan in de andere.

Momenteel zijn er 264 dorpen die onder Autre Cru vallen: Ablancourt, Aigny, Allemanche-Launay-et-Soyer, Ambrières, Anglure, Anthenay, Arcis-le-Ponsart, Arconville, Argers, Arrigny, Arzillières-Neuville, Athis, Aubérive, Aubilly, Aulnay-l'Aître, Aulnizeux, Auménancourt, Auménancourt-le-Grand, Auve, Avenay-Val-d'Or, Avize, Ay, Baconnes, Bannay, Baslieux-lès-Fismes, Bassu, Baâlon, Beine-Nauroy, Belval-sous-Châtillon, Bergères-lès-Vertus, Bermericourt, Berru, Bétheniville, Binson-et-Orquigny, Bisseuil, Blacy, Blaise-sous-Arzillières, Blesme, Boursault, Bouy, Brandonvillers, Brouillet, Brugny-Vaudancourt, Bussy-le-Château, Bétheny, Cernay-en-Dormois, Chaintrix-Bierges, Chamery, Champfleury, Champignol-lez-Mondeville, Champillon, Champlat-et-Boujacourt, Channes, Chapelaine, Chappes, Charmontois, Chassins, Châtillon-sur-Broué, Châtillon-sur-Marne, Chenay, Cheniers, Cherville, Chichey, Chigny-les-Roses, Chouilly, Clamanges, Clesles, Cloyes-sur-Marne, Coizard-Joches, Compertrix, Connantre, Corfélix, Cormicy, Cormontreuil, Corribert, Corrobert, Coupetz, Courcelles-Sapicourt, Courcemain, Courcy, Courdemanges, Courjeonnet, Courlandon, Courmas, Courtagnon, Courtemont, Courtisols, Courville, Crugny, Cuchery, Cuis, Cumières, Cuperly, Dampierre-au-Temple, Dampierre-sur-Moivre, Dizy, Dormans, Drosnay, Écueil, Élise-Daucourt, Épense, Épernay, Esclavolles-Lurey, Essoyes, Etrechy, Étréchy, Fagnières, Festigny, Flavigny, Fossoy, Francheville, Frécourt, Givry-lès-Loisy, Glannes, Gourgançon, Gueux, Huiron, Jâlons, Janvilliers, Jonquery, Juvigny, La Caure, La Celle-sous-Chantemerle, La Chapelle-Lasson, La Chapelle-sous-Orbais, La Chapelle-sous-Uchon, La Forestière, La Neuville-aux-Bois, La Neuville-aux-Larris, Lagery, Le Baizil, Le Breuil, Le Chemin, Le Châtelier, Le Gault-Soigny, Le Meix-Saint-Epoing, Le Meix-Tiercelin, Le Mesnil-sur-Oger, Le Thoult-Trosnay, Leuvrigny, Lhéry, Linthes, Loivre, Loisy-en-Brie, Louvois, Luxémont-et-Villotte, Magenta, Mailly-Champagne, Maison-des-Champs, Malmy, Mardeuil, Mareuil-en-Brie, Marfaux, Margerie-Hancourt, Matignicourt-Goncourt, Merlaut, Minaucourt-le-Mesnil-lès-Hurlus, Moiremont, Mont-Saint-Martin, Mont-sur-Courville, Montgenost, Montigny-sur-Vesle, Montmirail, Montmort-Lucy, Morangis, Moslins, Moussy, Mutigny, Nanteuil-la-Forêt, Nesle-la-Reposte, Nesle-le-Repons, Neuvy, Norrois, Olizy, Omey, Orbais-l'Abbaye, Orconte, Oyes, Pargny-lès-Reims, Passy-Grigny, Péas, Pocancy, Poilly, Ponthion, Possesse, Potangis, Pouillon, Prosnes, Prunay, Puisieulx, Rapsécourt, Reuil, Romigny, Rosnay, Rouffy, Rouvroy-Ripont, Saint-Amand-sur-Fion, Saint-Bon, Saint-Chéron, Saint-Germain-la-Ville, Saint-Gibrien, Saint-Hilaire-au-Temple, Saint-Hilaire-le-Grand, Saint-Imoges, Saint-Jean-devant-Possesse, Saint-Just-Sauvage, Saint-Léonard, Saint-Loup, Saint-Lumier-en-Champagne, Saint-Mard-lès-Rouffy, Saint-Mard-sur-Auve, Saint-Martin-aux-Champs, Saint-Martin-d'Ablois, Saint-Martin-l'Heureux, Saint-Martin-sur-le-Pré, Saint-Masmes, Saint-Memmie, Saint-Pierre, Saint-Quentin-le-Verger, Saint-Remy-en-Bouzemont-Saint-Genest-et-Isson, Saint-Remy-sous-Broyes, Saint-Saturnin, Saint-Souplet-sur-Py, Saint-Thierry, Saint-Thomas-en-Argonne, Sapignicourt, Sarcy, Saudoy, Sault-lès-Rethel, Savigny-sur-Ardres, Scrupt, Selles, Selles-sur-Cher, Sept-Saulx, Sermaize-les-Bains, Sermiers, Servon-Melzicourt, Sézanne, Soizy-aux-Bois, Somme-Bionne, Somme-Suippe, Soulières, Soudé, Suizy-le-Franc, Thibie, Thil, Togny-aux-Boeufs, Tours-sur-Marne, Tramery, Trécon, Troissy, Val-de-Vesle, Val-des-Marais, Vandeuil, Vanault-le-Châtel, Vanault-les-Dames, Vassimont-et-Chapelaine, Vatry, Vauchamps, Vauciennes, Vaudemange, Vavray-le-Grand, Vavray-le-Petit, Venteuil, Verdon, Verneuil, Verzenay, Verzy, Vésigneul-sur-Marne, Vésigneux-la-Roquefort, Vienne-la-Ville, Villeneuve-la-Lionne, Villeneuve-Renneville-Chevigny, Villeneuve-Saint-Vistre-et-Villevotte, Ville-sur-Tourbe, Villers-aux-Bois, Villers-aux-Noeuds, Villers-en-Argonne, Villers-Franqueux, Villers-le-Château, Villers-le-Sec, Villers-Marmery, Villers-sous-Châtillon, Villevenard, Ville-sur-Arce, Vinay, Vincelles, Vindey, Virginy, Vitry-en-Perthois, Vitry-la-Ville, Vitry-le-François, Vouarces, Vouillers, Vouzy.

Premier Cru, wat 'eerste groei' betekent, bestaat uit 43 dorpen (Avenay-Val-d'Or, Bergères-les-Vertus, Bezannes, Billy-le-Grand, Bisseuil, Chamery, Champillon, Chigny-les-Roses, Coligny, Cormontreuil, Coulommes-la-Montagne, Cuis, Cumières, Dizy, Ecueil, Etrechy, Grauves, Hautvillers, Jouy-lès-Reims, Les Mesneux, Ludes, Mareuil-sur-Aÿ, Montbré, Mutigny, Pargny-lès-Reims, Pierry, Rilly-la-Montagne, Sacy, Saint-Imoges, Sermiers, Taissy, Tauxières-Mutry, Trépail, Trois-Puits, Vaudemange, Vaudigny, Villedommange, Ville-Dommange, Villeneuve-Renneville-Chevigny, Villers-Allerand, Villers-aux-Nœuds, Villers-Marmery, Voipreux) en beslaat 22% van het land voor de productie van Champagne. Het behaalt een score van 90 tot 99%. Er zijn hier nog verschillende andere classificaties te vermelden, zoals tweede groei (Deuxieme Cru), derde groei (Troisieme Cru), vierde groei (Quatrieme Cru) en vijfde groei (Cinquieme Cru).

De Grand Cru-classificatie omvat in totaal 17 champagnedorpen (Ambonnay, Avize, Aÿ - soms geschreven als Ay, Beaumont-sur-Vesle, Bouzy, Chouilly, Cramant, Louvois, Mailly-Champagne, Le Mesnil-sur-Oger, Oger, Oiry, Puisieulx, Sillery, Tours-sur-Marne, Verzenay, Verzy), en dit zijn de beste van de besten, die alleen de fijnste Franse wijnen produceren. Zoals je zou verwachten, is de classificatiescore 100%, wat betekent dat je de meest verfijnde en hoogwaardige champagne gaat drinken die er is. Maar verwacht niet dat dit goedkoop is.

Vignerons zijn eenvoudigweg onafhankelijke gezinnen of personen die zich specialiseren in het verbouwen van druiven en onafhankelijke wijnproductie. Van planten tot oogsten, ze doen alles zelf. Ze zijn experts in alles wat met wijn te maken heeft en kennen elke stap in het productieproces. Meestal zijn er drie categorieën: Er zijn Récoltant Manipulants (RM), die 95% van de druiven uit hun eigen wijngaarden gebruiken, wat de klassieke manier is om champagne te maken. Dan hebben we Société de Récoltants (SR), een groep boeren die samenwerken om enkele van de meest hoogwaardige wijnen te creëren. Als laatste is er Récoltant Coopérateur (RC), een producent die liever druiven van andere telers krijgt in plaats van zijn eigen druiven te produceren. Coöperaties zijn belangrijk voor die gemeenschappen die zich geen eigen druiven kunnen veroorloven en de kosten van vinificatie, dus vragen ze hulp van degenen die dat wel doen. De door coöperaties geproduceerde champagne wordt verkocht onder het label Coopérative de Manipulation of CM.

Maisons zijn grote champagneproducenten, zoals het gerenommeerde Dom Perignon, Pommery of Moët & Chandon. Er zijn 360 verschillende Maisons, en ze produceren wijn onder verschillende labels. Dit zijn Négociant Manipulant (NM), die druiven van andere telers krijgen om hun wijnen te maken. Marque d'Acheteur (MA) betekent champagne die op de markt wordt gebracht onder een andere naam. Het is van toepassing op wederverkopers, handelaars, restauranthouders of distributieketens. Négociant Distributeurs (ND) zijn die kopers die rechten van andere producenten kopen en vervolgens champagne onder hun eigen etiket distribueren.

Het non-vintage type champagne wordt gemaakt zonder rekening te houden met een bepaalde vintage, dus het is een combinatie van verschillende vintages of oogsten, met verschillende soorten druiven afkomstig uit verschillende gebieden. Dat is 85 tot 90% van alle geproduceerde champagne. Dit is de klassieke soort champagne: complex, consistent en betaalbaar. Het is al heel lang op de markt en wordt nog steeds geproduceerd.

Vintage Champagne daarentegen wordt geproduceerd van de druiven van een enkel specifiek jaar, wat betekent dat de wijn de unieke kenmerken van dat jaar weerspiegelt. Dit soort champagne wordt alleen gemaakt in de beste jaren, waar de kwaliteit van de druivenoogst uitzonderlijk is. Vintage champagne rijpt meestal langer en heeft een hogere prijs dan non-vintage champagne.

De Prestige Cuvée is de top champagne die door een wijnhuis wordt geproduceerd. Het is de beste en meest exclusieve wijn die ze aanbieden. Deze champagnes zijn vaak vintage en worden alleen gemaakt in uitzonderlijke jaren. Ze zijn meestal duurder en worden zeer gewaardeerd door wijnkenners en liefhebbers.

Blanc de Blancs champagne is gemaakt van 100% Chardonnay-druiven, wat resulteert in een lichtere, frissere en meer minerale smaak. Aan de andere kant is Blanc de Noirs champagne gemaakt van alleen rode druiven (Pinot Noir en/of Pinot Meunier) en heeft een rijkere, vollere smaak.

Rosé champagne is een blend van witte en rode wijn, wat resulteert in een prachtige roze kleur en een unieke, fruitige smaak. Deze champagnes zijn populair vanwege hun veelzijdigheid, omdat ze zowel bij lichte als zwaardere gerechten kunnen worden geserveerd.

Demi-Sec en Doux champagnes zijn zoetere stijlen van champagne. Demi-Sec betekent 'halfdroog' en heeft een licht zoete smaak, terwijl Doux de zoetste champagne is die je kunt vinden, met een suikergehalte van meer dan 50 gram per liter.

Elk van deze classificaties, stijlen en typen biedt een breed scala aan smaken en ervaringen, wat bijdraagt aan de veelzijdigheid en aantrekkingskracht van champagne. Of je nu een speciale gelegenheid viert of gewoon geniet van een rustige avond, er is altijd een champagne die perfect bij jouw smaak en gelegenheid past.

-----

De geschiedenis van Champagne

Omdat het Koninkrijk Frankrijk ontstond met de doop van Clovis in Reims, een stad in de Champagnestreek, raakte de wijn uit deze streek nauw verbonden met de koning en de adel. Later werd het bekend als de wijn van kroningen en 'de wijn der koningen en de koning der wijnen'. Van 898 tot 1825 werden de Franse koningen gekroond in Reims. Champagne wijnen vloeiden rijkelijk tijdens alle kroningsbanketten. Al snel werden deze wijnen zeer gewaardeerd om hun smaak en finesse, en het werd gebruikelijk om ze te schenken aan royalty die de regio bezocht. Zo begon de legendarische status van Champagne.

De Champagne zoals we die vandaag kennen, gaat terug tot de periode tussen het begin van de 18e en het einde van de 19e eeuw, dankzij een betere beheersing van de bruisende eigenschappen. Omdat dit een natuurlijk fenomeen is, is het fragiel en complex. Om de 'prise de mousse' te beheersen, introduceerden Champagne makers de dubbele gisting, ook wel bekend als de 'Méthode Champenoise'. Met het oude gistingsproces, dat werd onderbroken en vervolgens hervat, was het moeilijk om de gewenste druk te verkrijgen. Met de Méthode Champenoise wordt een eerste gisting in tanks uitgevoerd om de most in wijn om te zetten met de natuurlijk aanwezige druivensuikers - die allemaal in alcohol zouden moeten zijn omgezet aan het einde van het proces. Vervolgens wordt de tweede gisting in flessen uitgevoerd - nu bekend als de 'prise de mousse'-fase - waarbij de wijn mousserend wordt. Tegelijkertijd zijn er andere innovaties omarmd in de productie van Champagne, zoals de ontwikkeling van sterkere flessen of de creatie van remuage-rekken (pupitres) om de dégorgement te bevorderen. Tegenwoordig zijn al deze stappen gecontroleerd en onveranderd.

Aanvankelijk werden in de Champagne stille wijnen, oftewel niet-mousserende wijnen, geproduceerd. Na de oogst en het persen werden de mosten in vaten gedaan om te gisten. Door het koude klimaat stopte de gisting vrij snel. De wijnen behielden een deel van hun suiker en de gisting hervatte in het voorjaar. Het gas dat tijdens de tweede gisting ontstond, maakte de wijn 'bruisend', maar ontsnapte uit de vaten. Hierdoor waren de wijnen min of meer bruisend, afhankelijk van de kou in de winter en wanneer ze werden gedronken. In de late 17e eeuw, toen Champagne makers zochten naar betere manieren om hun wijnen op te slaan en te vervoeren, besloten ze de wijn te bottelen in plaats van in vaten te doen. Hierdoor bleef de bruisende eigenschap (mousserende belletjes) die tijdens de gisting van de wijn in de fles onatstond, behouden en verschenen deze belletjes pas als de Champagne in een glas werd geschonken. Deze verandering van methode werd meteen populair, hoewel de bruisende eigenschap in de beginjaren sterk varieerde, iets wat de Champagne makers probeerden te beheersen. Dit markeerde het begin van Champagne.

Champagne vindt zijn oorsprong in de streek waaraan het zijn naam ontleent, Champagne, in het noordoosten van Frankrijk. Champagne is niet uitgevonden door iemand. Gisting is een natuurlijk fenomeen en de bruisende eigenschap van wijnen wordt al sinds de oudheid waargenomen, op verschillende plaatsen in de wereld. Maar de Champagnestreek was de eerste regio die heeft geprobeerd dit fenomeen te begrijpen en te beheersen, om opzettelijk mousserende wijn te maken van druiven die in hun regio werden verbouwd.